Herkese merhabalar, bu hafta sonu bilindiği üzere milyonlarca gencin uzun süredir hazırlandığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) var. Her yıl olduğu gibi, bu yıl da pek çok öğrenci sınav salonuna yalnızca bilgileriyle değil; umutları, korkuları, beklentileri ve kaygılarıyla da girecek. Bir psikolog ve bir gözlemci olarak şunu söyleyebilirim: Bir sınav sadece bilgi ölçmez; aynı zamanda zihinsel ve duygusal dayanıklılığı da sınar. İşte tam da bu yüzden sınava giden yolda psikolojik hazırlık, en az akademik hazırlık kadar değerlidir.
Kaygı Düşman Değil, Yol Arkadaşıdır
Öncelikle şunu net bir şekilde belirtmek isterim: Kaygı, bu sürecin doğal bir parçasıdır. Vücudumuz ve zihnimiz, önemli bir olay yaklaşırken bizi hazırlamak ister. Kalp atışlarımız hızlanır, nefes alışımız değişir, dikkatimizi toparlamaya çalışırız. Bütün bunlar aslında iyi performans göstermemize destek olur. Kaygının belli bir düzeye kadar olması, sınav sırasında uyanık ve motive kalmamıza yardımcıdır. Sorun, kaygının kontrolden çıktığı ve bizi felç ettiği noktada başlar.
Ne yapabilirsiniz?
- Kendinize “Kaygı yaşıyorum çünkü bu sınav benim için önemli. Ama bu kaygı bana zarar vermek için değil, bana odaklanmam için eşlik ediyor.” diyebilirsiniz.
- Bedeninizi rahatlatmak için nefes egzersizleri uygulayın. Burnunuzdan derin nefes alıp birkaç saniye tutup yavaşça ağızdan vermek, sinir sisteminizi sakinleştirir.
- Kaygı anında “Ya yapamazsam?” sorusu geldiğinde, kendinize şu yanıtı verin: “Şimdi buradayım ve elimden gelenin en iyisini yapmaya devam ediyorum.”
Son Günler: Zihni Dinlendirme Zamanı
Sınava birkaç gün kala yeni konu öğrenmeye ya da eksikleri kapatmaya çalışmak çoğu zaman verimli olmadığı gibi kaygıyı da artırabilir. Bu dönemde asıl ihtiyacınız olan şey, zihni dinlendirmek ve sınav günü için enerjinizi korumaktır.
Öneriler:
- Çalışma sürelerini azaltın ve kısa tekrarlarla yetinin.
- Açık havada yürüyüş yapın, bedeninizi esnetin.
- Sevdiğiniz bir müziği dinleyin, bir fincan çay/kahve eşliğinde zihninizi meşgul etmeyecek şeylerle ilgilenin.
Düşünce Tuzağına Dikkat!
Sınav döneminde sık rastlanan bir bilişsel tuzak vardır: “Ya başaramazsam her şey biter.” Oysa bir sınav ne bütün geleceği belirler ne de tek bir puan, bir insanın tüm potansiyelini ölçebilir. Bugüne kadar başardığınız nice şeyin, bir sınav sonucuyla gölgelenmeyeceğini kendinize hatırlatın.
Kendinize şu cümleyi söyleyin:
“Bu sınav önemli ama tek belirleyici değil. Ben değerliyim, sınav sonucu ne olursa olsun kendi yolumu çizebilirim.”
Ailelere Birkaç Söz;
Sevgili anne ve babalar, çocuklarınız için bu süreçte söyleyeceğiniz her kelimenin ağırlığı var. Onların yalnızca sınav sonuçları için değil, kendi varlıkları için değerli olduğunu hissettirmeniz en büyük güç kaynağıdır. Sınav sabahı, onlara güven veren bakışlarınız, sakinliğiniz ve “Seninle gurur duyuyorum.” cümleniz çok şey ifade edecek.
Unutmayın: Çocuğunuz bir sınavdan aldığı puanla değil; hayattaki duruşuyla, çabasıyla ve insanlığıyla değerlidir.
Sınav Günü İçin Psikolojik Minik Taktikler
- Sınav sabahı rutininizi bozmayın, alışık olduğunuz kahvaltıyı yapın.
- Sınav sırasında bir soruya takılırsanız derin bir nefes alıp bir sonraki soruya geçin.
- Zaman zaman bedeninizi gevşetmek için ellerinizi dizlerinize koyup birkaç saniye duraklayın.
- İç sesinizle konuşun: “Buradayım, elimden geleni yapıyorum.”
Bir Sınavdan Fazlasısınız
YKS, sizin tüm potansiyelinizin, zekânızın ya da hayatta ne kadar başarılı olacağınızın nihai ölçütü değildir. Hayatta yolculuk uzun ve sınavlar yalnızca duraklardan biridir. Bugüne kadar geldiğiniz yolun kıymetini bilin, emeklerinizin hakkını vermek için elinizden geleni yapın ve sonucu ne olursa olsun kendinize iyi davranmayı unutmayın.
Hepinize güç, sabır ve başarı diliyorum. Ve şunu bir kez daha hatırlatmak isterim: Hayat bir sınavdan ibaret değildir. Hayat, umut etmeye, çalışmaya ve yeniden başlamaya her zaman imkân sunar.
ınst: psk.benaydiyadin
