Hayatımız boyunca pek çok kez aynı hataları yaptığımızı fark ederiz. Benzer ilişkilere çekilir, benzer hatalı kararları alır ve bazen pişman olduğumuz sonuçlara rağmen aynı döngüleri tekrar ederiz.
Peki, neden insanlar aynı hataları tekrarlamaya eğilimlidir? Bunun arkasında bilişsel kalıplar, öğrenilmiş davranışlar ve değişimin zorluğu gibi psikolojik faktörler yatar.
Öncelikle, bilişsel kalıplarımız seçimlerimizi büyük ölçüde etkiler. Beynimiz, geçmiş deneyimlerden hareketle bir tür 'otomatik pilot' oluşturur. Eğer belirli bir durumla ilgili daha önce edindiğimiz bir inanç varsa, yeni karşılaştığımız olayları da bu inanç çerçevesinde değerlendirme eğiliminde oluruz. Örneğin, "Benim ilişkilerim hep kötü biter" gibi bir düşünceye sahip olan biri, yeni bir ilişkide de benzer olumsuz beklentiler geliştirerek aynı döngüye düşebilir.
Öğrenilmiş davranışlar da tekrarlanan hataların temel nedenlerinden biridir. Çocuklukta ve gençlikte gözlemlediğimiz aile dinamikleri, çevresel etkiler ve aldığımız geri bildirimler, nasıl kararlar verdiğimizi ve olaylara nasıl yaklaştığımızı şekillendirir. Eğer bir kişi, örneğin, problem çözme yerine kaçınmayı öğrenmişse, hayatının ilerleyen dönemlerinde de zorlayıcı durumlarda benzer bir kaçış yolunu tercih edebilir.
Bir diğer önemli faktör ise değişimin doğası gereği zorlayıcı olmasıdır. Değişim, yalnızca yeni bir karar vermekle gerçekleşmez; aynı zamanda mevcut davranış kalıplarını tanıyıp bilinçli bir çaba ile bunları dönüştürmeyi gerektirir. Ancak alışkanlıkların konfor alanı sunduğunu göz önünde bulundurursak, insanlar genellikle bilindik olanı tercih eder. Çünkü bildiğimiz hatalar bile bazen bilinmeyen risklerden daha güvenli hissedilir.
Peki, bu döngü nasıl kırılabilir? Öncelikle farkındalık geliştirmek kritik bir adımdır. Hangi hataların tekrarlandığını ve bunların altında yatan düşünce kalıplarını anlamak, sürecin ilk basamağıdır. Ardından, farklı seçimler yapma cesareti göstermek ve bilinçli olarak yeni davranışlar denemek gerekir. Davranış değişikliği, küçük ama kararlı adımlarla mümkün hale gelir. Aynı zamanda destek almak, özellikle terapi ya da rehberlik yoluyla bilinçaltı kalıplarını çözümlemek, değişimi daha sürdürülebilir hale getirebilir.
Sonuç olarak, insanların aynı hataları tekrar etmesi tesadüfi bir durum değildir; bilişsel kalıplar, öğrenilmiş davranışlar ve değişimin doğası bu döngüyü destekler. Ancak farkındalık, bilinçli tercihler ve değişime yönelik adımlar atıldığında bu döngü kırılabilir ve yeni, sağlıklı seçimler yapmak mümkün hale gelebilir.
Soru ve görüşleriniz için benimle iletişime geçebilirsiniz.
[email protected]
Instagram: psk.benaydiyadin
